Program przyjęto uchwałą Nr XIX/267/2020 Rady Miejskiej Rumi z dnia 28 maja 2020 roku w sprawie przyjęcia „Planu Adaptacji do zmian klimatu miasta Rumi”.
Celem opracowania jest określenie podatności Miasta na zmiany klimatu, zaplanowanie działań adaptacyjnych oraz podniesienie świadomości władz i mieszkańców nt. możliwych zmian klimatu oraz skutków i zagrożeń z nich wynikających.
MPA ma na celu wesprzeć Miasto w przygotowaniu się na możliwe,
niekorzystne skutki wywołane przez zmiany klimatu. Dokument może stać się narzędziem umożliwiającym
pozyskiwanie środków finansowych na działania adaptacyjne.
Zakres czasowy działań przewidzianych w MPA przewiduje horyzont czasowy do 2030 r.
Zakres terytorialny obejmuje Gminę Miejską Rumia, w jej obszarze geograficznym i granicach administracyjnych.
„Plan adaptacji do zmian klimatu miasta Rumi” realizowany jest w ramach projektu pn. „Rozwój systemu gospodarowania wodami opadowymi na terenie Rumi”. Przedsięwzięcie realizowane jest przy współfinansowaniu środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020; działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska, typ projektu 2.1.5 Systemy gospodarowania wodami opadowymi na terenach miejskich.
Opracowanie Miejskiego Planu Adaptacji nie jest wymagane polskim prawodawstwem, jest natomiast odzwierciedleniem potrzeby wprowadzenia problematyki zagrożeń powodowanych zmianami klimatu na szczebel lokalny (miejski).
Zgodnie z zapisami „Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030”, opracowanie miejskich planów adaptacji z uwzględnieniem zarządzania wodami opadowymi (lub uwzględnienie komponentu adaptacyjnego w innych dokumentach strategicznych i operacyjnych), jest jednym z zadań jednostek samorządu terytorialnego.
Ocena wrażliwości poszczególnych jednostek terytorialnych Miasta na wpływ zmian klimatu
Poziomy ryzyka związane z falami upałów w poszczególnych jednostkach
Poziom ryzyka związany z występowaniem miejskiej wyspy ciepła w poszczególnych jednostkach
Rumia w 2030 r. to miasto optymalnie wykorzystujące posiadane zasoby i walory, zapewniające akceptowalny społecznie rozwój i wysoką jakość życia w warunkach zmieniającego się klimatu.
Wprowadzono istotne zmiany w planach miejscowych i decyzjach administracyjnych dotyczące:
wymogów prowadzenia działań minimalizujących na terenach przemysłowo-usługowych w przypadku wysokiego wskaźnika powierzchni uszczelnionej – na terenach utwardzanych stosowanie płyt ażurowych lub innych technologii zapewniających przepuszczalność nawierzchni,
szczególnych zasad zabudowy na terenach charakteryzujących się wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia powodzi miejskich i podtopień, w tym, np. wymóg stosowania materiałów wodoodpornych,
ochrony i kształtowania „błękitno-zielonej infrastruktury”, w tym lasów, korytarza ekologicznego zagórskiej Strugi i terenów zieleni miejskiej (parków, skwerów, zieleńców, i innych terenów zieleni urządzonej) oraz elementów związanych z roślinnością i wodą,
stosowania urządzeń grzewczych przyjaznych środowisku tj. niskoemisyjnych.
Teren przemysłowo /usługowy, powierzchnia biologicznie czynna, nawierzchnie utwardzone:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Podtopienia:
§ 9
3. W obszarze planu nie występują: 1) tereny zagrożone powodzią
Błękitno-zielona infrastruktura:
§ 24
1 Ustalenia szczegółowe dla terenu oznaczonego 10.G, ZP o powierzchni 0,07 ha.
2. Przeznaczenie terenu: tereny infrastruktury technicznej — instalacja gazowa, tereny zieleni urządzonej -park kieszonkowy.
§ 29
1. Ustalenia szczegółowe dla terenu oznaczonego 05.KDX,ZP o powierzchni 0,30 ha.
2. Przeznaczenie terenu: tereny publicznych ciągów pieszych, pieszo-rowerowych, pieszo-jezdnych, jezdnych i obsługi komunikacji samochodowej / tereny zieleni urządzonej — park kieszonkowy.
§ 31
1. Ustalenia szczegółowe dla terenów oznaczonych 07.KDPR o powierzchni 0,02 ha, 08.KDPR o powierzchni 0,02 ha, 09.KDPR o powierzchni 0,02 ha,
2. Przeznaczenie terenu: teren publicznego ciągu pieszo-rowerowego.
Urządzenia grzewcze przyjazne środowisku tj. nisko emisyjne:
§ 12.
5) w zakresie zaopatrzenia w ciepło:
a) z istniejącej i projektowanej sieci ciepłowniczej, istniejącej i projektowanej sieci gazowej lub ze źródeł indywidualnych w oparciu o niskoemisyjne czynniki grzewcze,
b) możliwość zaopatrywania w ciepło ze źródeł odnawialnych (np. w oparciu o energię słoneczną, itp.).
Teren przemysłowo /usługowy, powierzchnia biologicznie czynna, nawierzchnie utwardzone:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Podtopienia:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Błękitno-zielona infrastruktura:
§ 2.19
§ 10. KARTA TERENU NR 6………
2) POWIERZCHNIA: 6.1.UP, US, ZP - 1,2 ha; 6.2.UP, US, ZP - 1,1 ha;
3) PRZEZNACZENIE TERENU: UP, US, ZP – teren usług publicznych, usług sportu i rekreacji, zieleni urządzonej.
Urządzenia grzewcze przyjazne środowisku tj. nisko emisyjne:
§ 2.4
§4 ust. 10 pkt 5 otrzymuje brzmienie:
5) w zakresie zasilania w ciepło i w gaz:
a) z istniejącej i projektowanej sieci ciepłowniczej, istniejącej i projektowanej sieci gazowej lub ze źródeł indywidualnych w oparciu o niskoemisyjne czynniki grzewcze,
b) ustala się zaopatrzenie w gaz terenów objętych planem z istniejących lub projektowanych sieci na warunkach i w uzgodnieniu z zarządcą sieci,
c) możliwość zaopatrywania w ciepło ze źródeł odnawialnych (np. w oparciu o energię słoneczną, itp.).
Teren przemysłowo /usługowy, powierzchnia biologicznie czynna, nawierzchnie utwardzone:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Podtopienia:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Błękitno-zielona infrastruktura:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Urządzenia grzewcze przyjazne środowisku tj. nisko emisyjne:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Teren przemysłowo /usługowy, powierzchnia biologicznie czynna, nawierzchnie utwardzone:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Podtopienia:
§ 2
3) w §9 pkt 1 dodaje się lit. c:
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Gdańsk, dnia 1 sierpnia 2022 r.
Poz. 2982 c) części w zasięgu obszaru szczególnego zagrożenia powodzią o średnim prawdopodobieństwie wystąpienia powodzi (1%) - zagospodarowanie wynikające z ograniczeń zgodnie z przepisami odrębnymi.
Błękitno-zielona infrastruktura:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Urządzenia grzewcze przyjazne środowisku tj. nisko emisyjne:
§ 2
11) w §12 pkt 5 lit. a otrzymuje brzmienie:
a) z istniejącej i projektowanej sieci ciepłowniczej, istniejącej i projektowanej sieci gazowej lub ze źródeł indywidualnych w oparciu o niskoemisyjne czynniki grzewcze.
Teren przemysłowo /usługowy, powierzchnia biologicznie czynna, nawierzchnie utwardzone:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Podtopienia:
§ 8
„3. W obszarze planu nie występują:
1) tereny zagrożone powodzią.
Błękitno-zielona infrastruktura:
§ 13
1. Ustalenia szczegółowe dla terenu 01.ZP/U o powierzchni 2,02ha.
2. Przeznaczenie terenu: tereny zieleni urządzonej, tereny usług turystyki, sportu, rekreacji, gastronomii, dopuszcza się urządzenia sportu i rekreacji, dopuszcza się wewnętrzne drogi, ciągi piesze i pieszo-jezdne.”
§ 14
1. Ustalenia szczegółowe dla terenu 02.ZP o powierzchni 0,73 ha.
2. Przeznaczenie terenu: tereny zieleni urządzonej, dopuszcza się urządzenia sportu i rekreacji, dopuszcza się wewnętrzne drogi, ciągi piesze i pieszo-jezdne.”
§ 19
1. Ustalenia szczegółowe dla terenu 07.ZP/U o powierzchni 0,26 ha.
2. Przeznaczenie terenu: tereny zieleni urządzonej, tereny usług turystyki, sportu, rekreacji, gastronomii, dopuszcza się urządzenia sportu i rekreacji, dopuszcza się wewnętrzne drogi, ciągi piesze i pieszo-jezdne.”
§ 23
1. Ustalenia szczegółowe dla terenu 11.ZP o powierzchni 0,31ha.
2. Przeznaczenie terenu: tereny zieleni urządzonej, dopuszcza się ciągi piesze oraz obiekty oraz urządzenia sportu i rekreacji.
Urządzenia grzewcze przyjazne środowisku tj. nisko emisyjne:
§ 12
5) w zakresie zaopatrzenia w ciepło:
a) z projektowanej sieci ciepłowniczej, z kotłowni lokalnych lub ze źródeł indywidualnych w oparciu o nieemisyjne czynniki grzewcze,
b) ze źródeł odnawialnych (np. w oparciu o energię słoneczną, itp.).
Teren przemysłowo /usługowy, powierzchnia biologicznie czynna, nawierzchnie utwardzone:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Podtopienia:
Przedmiotowa zmiana nie dotyczy.
Błękitno-zielona infrastruktura:
§ 7
2) tereny aranżować w sposób zapewniający warunki publicznej aktywności, m.in. poprzez czytelną organizację ciągów pieszych, rowerowych, placów; wyposażanie przestrzeni w zieleń urządzoną; zapewnienie odpowiedniego oświetlenia przestrzeni i podświetlenie obiektów budowlanych.
Urządzenia grzewcze przyjazne środowisku tj. nisko emisyjne:
§ 6
1) wszelkie uciążliwości należy ograniczyć do granic terenu inwestycji przy równoczesnym spełnieniu przepisów odrębnych;
2) obowiązuje stosowanie niskoemisyjnych źródeł ciepła;
§ 14.4
c) zaleca się stosowanie odnawialnych źródeł energii zgodnie z przepisami odrębnymi;”
§ 14.5
b) zaleca się stosowanie odnawialnych źródeł energii zgodnie z przepisami odrębnymi.
Kontynuowano wykonywane od października 2015 r. na zlecenie gminy przez Fundację Agencja Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej (ARMAAG) w Gdańsku cykl pomiarów stężeń pyłu PM10 [g/m3] oraz benzo(a)pirenu [ng/m3].
Pomiary wykonywane są manualnym pobornikiem 14-dobowym przystosowanym do pracy w terenie (na zewnątrz). Pomiar pyłu PM10 wykonywany zgodnie z normą PN-EN 12341 „Jakość powietrza – Oznaczanie frakcji PM10 pyłu zawieszonego – Metoda odniesienia i procedura badania terenowego do wykazania równoważności stosowanej metody pomiarowej z metodą odniesienia”, natomiast oznaczenie benzo(a)pirenu – zgodnie z normą PN-EN 15549 „Jakość powietrza – Standardowa metoda oznaczania stężenia benzo(a)pirenu w powietrzu atmosferycznym”.
Poniesiony koszt: 84.000,00 zł
Obsługiwano także 5 mierników niskokosztowych służących do ciągłego, automatycznego pomiaru stężeń pyłu PM10 i PM 2,5. Czujniki znajdują się przy ulicach: Sobieskiego, Sabata, Kujawskiej, Kościelnej oraz Różanej w Rumi. Wyniki pomiarów są ogólnodostępne, dzięki internetowej platformie: https://powietrze.rumia.eu/.
Oprócz substancji zanieczyszczających mierzone są parametry takie jak: temperatura, ciśnienie, wiatr. Strona internetowa pełni również funkcję edukacyjną. Znajdują się tam informacje na temat obowiązujących w Polsce norm parametrów pomiarowych. Odczytywanie pomiarów jest bardzo intuicyjne, ponieważ kolor czcionki zmienia się automatycznie. Kolory informują nas o poziomie zagrożenia: od ciemno zielonego (poziomu bezpiecznego dla zdrowia) przez zielony, żółty, pomarańczowy do czerwonego (poziom szkodliwy dla zdrowia).
Poniesiony koszt: 38.991,00 zł
Utrzymywano 6 stacji hydrologicznych na Zagórskiej Strudze i głównych rowów zbiorczych (na granicy z gminą Kosakowo i gminą Reda). Stacje podają parametry: stan wody, przewodność, temperatura.
Poniesiony koszt: 20.000,00 zł
Zadanie obejmuje m.in. Stosowanie urządzeń grzewczych o wysokiej sprawności, w tym wymiana kotłów niskosprawnych na urządzenia o wyższej sprawności i zapewniające redukcję emisji spalin.
Kontynuacja realizowanego od kilku lat programu udzielania dotacji celowych z budżetu Gminy Miejskiej Rumia na stosowanie systemów grzewczych przyjaznych środowisku, które winny ograniczyć zanieczyszczenie powietrza.
Dotacje są udzielane na podstawie uchwały nr XLII/563 Rady Miejskiej Rumi z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie zasad, trybu udzielania oraz sposobu rozliczania dotacji celowych z budżetu Gminy Miejskiej Rumia na wymianę systemów grzewczych przyjaznych środowisku.
Ilość udzielonych dotacji – 10 dotacji
(9 przypadków dotyczyło zmiany systemu grzewczego z kotła na paliwo stale na system gazowy, 1 przypadek dotyczył zmiany kotła na paliwo stałe na pompę ciepła),
Liczba zlikwidowanych kotłów/pieców w ramach udzielonego dofinansowania - 10 szt.,
Łączna kwota udzielonego dofinansowania przez gminę – 10.000,00 zł.
Koszt poniższych działań: 184.375,00 zł
Spotkanie z mieszkańcami
11 czerwca 2022 r. odbyły się warsztaty edukacyjne dla mieszkańców, w trakcie których pokazano jak wygląda ul, omówiono znaczenie pszczół dla środowiska i klimatu, zaprezentowano efekty pracy pszczół. Mieszkańcy mogli na żywo zobaczyć prawdziwe pszczoły.
Sadzonka za elektroodpady
W trakcie miejskiej akcji Sadzonka za elektroodpady, która odbyła się 9 kwietnia 2022 r., mieszkańcom przekazywano miododajne rośliny.
Rowerowy Maj
To ogólnopolska kampania promująca zdrowy tryb życia i zrównoważoną mobilność wśród dzieci przedszkolnych, uczniów szkół podstawowych, grona nauczycielskiego oraz rodziców i opiekunów.
Rowerowy Maj, poprzez zabawę połączoną z elementami rywalizacji, popularyzuje rower jako środek transportu do szkoły, uczy dobrych i zdrowych nawyków, które utrzymują się również po zakończeniu kampanii. Każdy przedszkolak, uczeń i nauczyciel, który w maju dotrze na lekcje w sposób aktywny: na rowerze, hulajnodze, rolkach czy deskorolce, otrzymuje naklejki do rowerowego dzienniczka i na wspólny plakat klasowy. Dla najaktywniejszych uczestników, klas i placówek przewidziane były atrakcyjne nagrody.
W maju 2022 r. w akcji wzięło udział ok. 717 osób.
Zaangażowano przedszkola: „Pod Topolą”, „Słoneczna Jedynka” i „Bajka” oraz szkoły podstawowe: nr 1 im. Józefa Wybickiego, nr 4 im. Janusza Korczaka, nr 6 im. Aleksandra Majkowskiego, nr 7 im. Karola Wojtyły, nr 8 im. ks. Stanisława Ormińskiego, nr 10 im. Jana Brzechwy, a także w Zespół Szkół Ogólnokształcących w Rumi).
Europejski Tydzień Mobilności
Wydarzenie jest organizowane co roku od 16 do 22 września, a jego zwieńczeniem jest Dzień bez samochodu (22 września). Jego celem jest rozpowszechnianie wiedzy oraz znaczenia zrównoważonego transportu. Kampania zainicjowana przez Komisję Europejską w 2002 r. zachęca mieszkańców miast do zmiany niekorzystnych dla zdrowia przyzwyczajeń i wybrania alternatywnych, ekologicznych środków podróżowania: chodzenia pieszo, jazdy na rowerze, korzystania z komunikacji miejskiej lub carpoolingu.
Do akcji włączyła się m.in. Rumia. W ramach tego wydarzenia zorganizowano w dniu 18 września 2022 r. przejazd "Maluchy na rower". Wydarzenie przyciągnęło blisko 150 dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Towarzyszyli im rodzice, którzy dbali o bezpieczeństwo swoich pociech na niespełna kilometrowej trasie. Każdy, kto ukończył przejazd, otrzymywał okolicznościowy medal oraz puzzle ufundowane przez firmę Trefl. W tym samych dniu zorganizowany został również przejazd rowerowy głównymi ulicami miasta. W wydarzeniu wzięło udział 400 uczestników.
Pilotażowy program edukacji ekologicznej
Program ruszył 3 października i zakończy się w czerwcu 2023 r. Przygotowany przez urzędników wspólnie z nauczycielami program zawiera sześć bloków tematycznych związanych z: rumskimi ekobohaterami, segregacją odpadów, powietrzem, wodą, światem zwierząt i roślin, a także zdrowiem. Program umożliwił już dzieciom między innymi uczestnictwo we wspólnym sadzeniu kwiatów, spacerach przyrodniczych, zajęciach kulinarnych, a także poznanie miejskich ekobohaterów oraz odwiedzenie siedziby rumskiego PUK-u. Za udział w wydarzeniach bądź zdobycie konkretnych umiejętności dzieci otrzymują pieczątki, które wklejają do specjalnych książeczek. Jak podkreślają koordynatorzy, ten prosty system nagradzania stanowi dla najmłodszych niezwykłą motywację od dalszych aktywności. Edycja 2022 skierowana jest do publicznych placówek oświatowych i obejmuje 1.600 dzieci. W 2023 r. program ma zostać rozszerzony o niepubliczne szkoły i przedszkola. Celem przedsięwzięcia, poza propagowaniem wśród dzieci zachowań prośrodowiskowych, jest ujednolicenie ekologicznych treści, które są przekazywane rumskim maluchom podczas zajęć.
eko.rumia.eu
Wychodząc naprzeciw potrzebom mieszkańców, Urząd Miasta Rumi uruchomił witrynę internetową eko.rumia.eu.
Pod wskazanym adresem można znaleźć wszystko, co dotyczy miejskich działań ekologicznych, w tym: ochrony zwierząt, dofinansowań na wymianę pieca czy gospodarki odpadami komunalnymi. Na stronie zamieszczane są też materiały edukacyjne, relacje z wydarzeń czy też wzory pism urzędowych (np. wniosku o udzielenie dotacji gminnej na zmianę systemu grzewczego).
Dolina Redy i Chylonki
Komunalny Związek Gmin ,,Dolina Redy i Chylonki” (KZG) na obszarze Miasta Rumi wydał kolorowankę „Ela oswaja żywioły” dotyczącą odnawialnych źródeł energii i „Olek chroni powietrze” dotyczącą zasad ochrony powietrza potrzebne do realizacji projektu Lider Lokalnej Ekologii.
Łączny nakład to 2.000 sztuk. Wydawnictwa na stałe dostępne są na stronie internetowej www.kzg.pl w zakładce MATERIAŁY EDUKACYJNE.
Mobilne płuca
To projekt edukacyjny we współpracy ze Stowarzyszeniem „Wejherowski Alarm Smogowy”. Nowatorska instalacja przedstawiała model ludzkich płuc „oddychających” przepuszczanym przez nie powietrzem i filtrującym zawieszone w nim zanieczyszczenia, które osadzają się na białej przepuszczalnej tkaninie. Płuca wyposażone zostały także w profesjonalny miernik jakości powietrza wraz z wyświetlaczem, który wskazuje rzeczywisty pomiar poziomu pyłów PM 1, PM 2.5 i PM 10.
Wskazania czujnika zanieczyszczenia można było śledzić również na stronie internetowej www.wejherowskialarmsmogowy.pl. W przypadku przekroczenia dopuszczalnych norm zanieczyszczenia powietrza uruchomiony był sygnalizator świetlny i dźwiękowy. Nowatorską instalację przygotowali działacze Wejherowskiego Alarmu Smogowego wspólnie z młodzieżą Powiatowego Zespołu Szkół nr 4 w Wejherowie. Inicjatywa miała skłonić odbiorców do zmiany szkodliwych dla środowiska naturalnego nawyków. Instalacja znajdowała się na parkingu przy Ekologicznej Szkole Społecznej w Rumi przy ul. Kujawskiej w lutym 2022 r.
Uwaga: zmiana Klimatu! Cz.2 pn. „Ochrona powietrza
Komunalny Związek Gmin ,,Dolina Redy i Chylonki” (KZG) na obszarze Miasta Rumi w zakresie ochrony powietrza: przyczynił się do nagrania materiału filmowego z cyklu „Uwaga: zmiana Klimatu! Cz.2 pn. „Ochrona powietrza”.
18-minutowy film ma charakter dokumentu nt. ochrony powietrza oraz zapobiegania zmianom klimatu i ich skutkom w odniesieniu do lokalnych uwarunkowań. Premierowy pokaz filmu odbył się w październiku w biurze Związku w Gdyni. W pokazie uczestniczyli przedstawiciele wydziałów środowiska z urzędów gmin zrzeszonych w KZG, w tym z Urzędu Miasta Rumi. Film na stałe dostępny jest na stronie internetowej www.kzg.pl w zakładce MULTIMEDIA. W ramach promocji filmu zapewniono m.in.: 30 emisji na antenie Twojej Telewizji Morskiej; 7 dniową emisję bannera głównego na portalu Nadmorski24.pl; 3 dniową emisję artykułu pt. „Uwaga: zmiana klimatu! Ochrona powietrza” na portalu Nadmorski24.pl; publikację artykułu promującego film w biuletynie gminnym „Rumskie Nowiny” (nakład 5.000 egz.); mailing do UM Rumi oraz placówek oświatowych z terenu miasta Rumi z linkiem do filmu oraz zaproszeniem do jego obejrzenia.
Zrealizowano 3 ogródki kieszonkowe:
pas zieleni przy ul. Dębogórskiej,
teren zielony przy ul. Sędzickiego,
teren przy Szkole Podstawowej nr 6.
Nasadzono rośliny miododajne na istniejących skwerach i zieleńcach, m.in. przy ul. Żwirki i Wigury; przy ul. Gdańskiej; przy ul. Dębogórskiej.
Przy ul. Dębogórskiej powstał nowy ciąg pieszo-spacerowy, na którym zasadzono ponad 10 tys.roślin oraz zamontowano budki dla owadów.
Lokalizacja budek została wykonana zgodnie z wytycznymi pracownika Uniwersytetu Gdańskiego.
Zrealizowano nowe tereny utwardzone (parkingi, drogi wewnętrzne i lokalne, place itd.) z zastosowaniem powierzchni biologicznie czynnej (przepuszczalnej/ częściowo przepuszczalnej).
Płytami yomb utwardzono: ul. Różaną (1.120 m2), ul. Chylońską (371 m2), ul. Jana Kazimierza (800 m2), ul. Dębową (225 m2) i ul. Dębogórską (755 m2).
Dbano o utrzymanie dobrego stanu infrastruktury związanej z melioracjami wodnymi, w tym renaturację cieków, odtwarzanie i udrażnianie rowów melioracyjnych.
W ramach zadania dokonano rozbudowy sieci kanalizacji deszczowej na ul. Jaworskiego.
Rozbudowano ścieżki rowerowe na ul. Dębogórskiej (1.804,61 m2), ul. Gdańskiej (4.370 m2) i ul. Polnej (1.106 m2).
Miasto wsparło finansowo (3 mln zł) budowę blisko 1,5 kilometra ścieżki rowerowej na ul. Żołnierzy I Dywizji Wojska Polskiego.
Postawiono także stojaki dla rowerów, głównie w sąsiedztwie węzłów komunikacyjnych oraz lokalizacjach bogatych w tereny zielone: ul. Kolejowa (76 szt.), ul. Sobieskiego (25 szt.).